Rozliczenie podatku wspólnie z małżonkiem w Niemczech

Rozliczanie podatków w Niemczech może wydawać się skomplikowane, zwłaszcza dla par, gdzie jedno z małżonków pracuje za granicą. Jednak wspólne rozliczenie podatkowe może przynieść znaczne korzyści finansowe, ale wymaga spełnienia określonych warunków i znajomości niemieckiego systemu podatkowego. Poniżej przedstawiamy szczegółowy przewodnik, jak skutecznie rozliczyć się wspólnie z małżonkiem w Niemczech, maksymalizując korzyści i minimalizując potencjalne komplikacje.

Kiedy warto rozliczyć się wspólnie w Niemczech?

Wspólne rozliczenie z małżonkiem jest korzystne, gdy istnieje znaczna różnica w dochodach między partnerami. Dzięki progresywnej skali podatkowej łączny dochód małżonków jest sumowany, a podatek obliczany jest od połowy tej kwoty, co zazwyczaj prowadzi do niższego zobowiązania podatkowego.

Aby skorzystać ze wspólnego rozliczenia podatkowego w Niemczech, małżeństwo musi spełniać kilka podstawowych warunków:

Prawnie ważne małżeństwo lub zarejestrowany związek partnerski – związek musi być prawnie uznawany przez niemieckie prawo w roku podatkowym, w którym składane jest rozliczenie (nawet jeśli są małżeństwem/w związku partnerskim dopiero 1 dzień w danym roku).
Nieograniczony obowiązek podatkowy – oboje małżonkowie muszą podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Niemczech.
Wspólne miejsce zamieszkania na terenie UE– choć nie muszą mieszkać razem przez cały rok, muszą posiadać wspólne miejsce zamieszkania lub przynajmniej prowadzić wspólne gospodarstwo domowe.

Procedura wspólnego rozliczenia w Niemczech

Rozliczenie wspólne polega na wypełnieniu jednej wspólnej deklaracji podatkowej. Oboje małżonkowie są traktowani jako jeden podatnik i otrzymują jedną wspólną decyzję podatkową.

Dokumenty potrzebne do wspólnego rozliczenia to:

Formularz podatkowy – standardowy formularz podatkowy, na którym wykazywane są dochody obu małżonków.
Zaświadczenie UE/EOG – potwierdzające dochody uzyskane poza Niemcami (Zwłaszcza jeśli centrum interesów życiowych podatników znajduje się w Polsce (np. mieszkająca żona, dzieci w Polsce). Wówczas potrzebny jest dokument dla obu małżonków).
Potwierdzenia dochodów – wszystkie dokumenty potwierdzające dochody uzyskane zarówno w Niemczech, jak i w innych krajach.
Dokumenty potwierdzające wspólne zameldowanie – mogą być wymagane przez urząd skarbowy (dokument nie zawsze jest wymagany, ale urząd może o niego zapytać).

Rozliczenie w przypadku rozpadu małżeństwa lub śmierci małżonka

W przypadku rozpadu małżeństwa wspólne rozliczenie podatkowe w Niemczech wciąż może być możliwe i korzystne, ale pod pewnymi warunkami:

rok rozwodu – małżonkowie mogą złożyć wspólne rozliczenie podatkowe za rok, w którym nastąpił rozwód. Wspólne rozliczenie będzie możliwe, jeśli małżonkowie pozostawali w związku małżeńskim przynajmniej przez część roku podatkowego. W takim przypadku obie strony muszą wyrazić zgodę na wspólne rozliczenie;
zgoda obu stron – jeśli jeden z małżonków nie wyrazi zgody na wspólne rozliczenie, konieczne będzie złożenie indywidualnych deklaracji podatkowych. Zgoda jest kluczowa, ponieważ wspólne rozliczenie wymaga podpisu obu małżonków na deklaracji podatkowej;
nowy związek małżeński – jeżeli jeden z małżonków zawrze nowy związek małżeński w tym samym roku, w którym doszło do rozwodu, wspólne rozliczenie z poprzednim małżonkiem nie będzie możliwe. W takim przypadku nowy związek małżeński staje się podstawą do wspólnego rozliczenia podatkowego;
separacja – w przypadku separacji, jeśli małżonkowie wciąż są prawnie związani, mogą złożyć wspólne rozliczenie za rok, w którym doszło do separacji, pod warunkiem, że obie strony wyrażą na to zgodę.

W przypadku śmierci jednej z osób wspólne rozliczenie podatkowe może być złożone za rok, w którym nastąpił zgon. Dzięki temu dochody zmarłego małżonka są uwzględnione we wspólnej deklaracji, co może obniżyć łączny podatek do zapłaty. Ponadto możliwe jest wspólne rozliczenie również za kolejny rok podatkowy po śmierci małżonka. Jest to wyjątkowy przepis, który ma na celu złagodzenie finansowych skutków utraty partnera i pozwala na korzystanie z podwójnej kwoty wolnej od podatku przez jeszcze jeden rok. Aby skorzystać z tej opcji, konieczne jest dostarczenie odpowiedniej dokumentacji, w tym aktu zgonu oraz dokumentów potwierdzających dochody zmarłego małżonka.

Korzyści ze wspólnego rozliczenia w Niemczech

Wspólne rozliczenie pozwala na podwojenie kwoty wolnej od podatku. Na przykład, indywidualna kwota wolna od podatku wynosi 12 096 euro w 2025 r., a w przypadku wspólnego rozliczenia w 2025 roku – kwota wolna od podatku wynosi 24 192 euro. Dzięki podwójnej kwocie wolnej od podatku łączny dochód małżonków jest opodatkowany niższą stawką, co często prowadzi do znacznego obniżenia zobowiązań podatkowych. Szczególnie korzystne jest to w przypadkach, gdy jeden z małżonków zarabia znacznie mniej niż drugi. Niemiecki system podatkowy opiera się na progresywnej skali podatkowej, co oznacza, że wyższe dochody są opodatkowane wyższymi stawkami. Wspólne rozliczenie pozwala na sumowanie dochodów małżonków i podzielenie ich na pół, co często skutkuje niższą stawką podatkową. Małżonkowie z nierównymi dochodami mogą skorzystać na wspólnym rozliczeniu, ponieważ łączny dochód jest dzielony na pół, a podatek obliczany jest od tej połowy. Warto wiedzieć, że wspólne rozliczenie może być również niekorzystne, np. w sytuacji łącznej sumy bardzo wysokich dochodów małżonków. W takich przypadkach indywidualne rozliczenie może prowadzić do niższego zobowiązania podatkowego.

Podsumowanie

Wspólne rozliczenie podatkowe w Niemczech jest korzystną opcją dla wielu małżeństw, zwłaszcza tych, gdzie dochody partnerów są znacznie zróżnicowane. Jednak wymaga to spełnienia określonych warunków i odpowiedniego przygotowania dokumentów. Warto również skonsultować się z doradcą podatkowym, aby upewnić się, że wspólne rozliczenie jest najbardziej opłacalną opcją w danej sytuacji.

Rozliczanie wspólnie z małżonkiem może przynieść znaczące korzyści finansowe, a odpowiednie przygotowanie i znajomość niemieckiego systemu podatkowego są kluczowe dla maksymalizacji tych korzyści.