W Polsce w wyniku rozwodu rozpada się ponad 65 000 małżeństw rocznie, z czego 30% wniosków jest spowodowana niezgodnością charakterów. Opieka nad nieletnimi dziećmi (do 18 roku życia) w większości spraw jest przyznawana wyłącznie matce (ok. 60% w 2013 roku), 1/3 rozwiedzionych małżeństw nadal wspólnie wychowuje dzieci, a wyłączne prawo do opieki dla ojca jest przyznawane w zaledwie 5% przypadków – dane na podstawie raportu Głównego Urzędu Statystycznego ze stycznia 2016 roku.

Jaki wpływ ma rozwód na przyznawanie zasiłku w Niemczech?

W sytuacji gdy po rozwodzie matka i ojciec mają takie samo prawo do opieki nad dzieckiem to każdy z nich może starać się o zasiłek rodzinny Kindergeld. Jeśli niemiecka Kasa Świadczeń Rodzinnych (Familienkasse) pozytywnie rozpatrzyłaby taki wniosek, każdy z nich otrzymywałby po 50% wartości zasiłku (w 2017 roku to 96€). Jednak urząd niechętnie przystaje na takie rozwiązanie i zachęca, żeby tylko jeden z rodziców wnioskował o świadczenie i pobierał je w pełnej kwocie.

Jeśli obydwoje rodziców oraz dzieci mieszkają w Niemczech takie sytuacje są dużo mniej problematyczne niż w przypadku, gdy jeden z rodziców razem z dziećmi przebywa poza granicami Niemiec, w innym państwie Unii Europejskiej. Wtedy mają zastosowanie również międzynarodowe regulacje Unii Europejskiej oraz wewnętrzne przepisy krajów, w których przebywają członkowie rodziny. Często polskie Ośrodki Pomocy Społecznej we własnym zakresie kontaktują się z niemiecką Kasą Świadczeń Rodzinnych, żeby szczegółowo przeanalizować sytuację rodzinną wnioskodawcy i ustalić jego prawo do zasiłku. Podobnie jest ze strony Familienkasse – niemieckie instytucje również kontaktują się z polskimi (MOPS,  Kuratoria, Sądy) z prośbą o dokładny raport w sprawie sytuacji rodziny, która chce pobierać niemiecki zasiłek.

Kto powinien wnioskować o Kindergeld?

Początkowo osobą, która miała pierwszeństwo jeśli chodzi o wnioskowanie i pobieranie świadczenia była osoba zatrudniona w Niemczech i posiadająca tam nieograniczony obowiązek podatkowy. Bardzo często jednak dochodziło do sytuacji, w których po rozwodzie wnioskodawca otrzymywał świadczenie na podane przez siebie konto, jednak środków tych nie przekazywał dla dzieci, które np. mieszkały z matką w Polsce, a traktował je jako dodatek finansujący płacenie alimentów zasądzonych podczas sprawy rozwodowej.

Takie sytuacje spowodowały, że w 2016 roku niemiecki rząd postanowił zmienić warunki przyznawania świadczenia. W rezultacie zostały zmienione lub dodane formularze i zaświadczenia, które powinni złożyć rodzice, którzy nie pozostają ze sobą w związku małżeńskim. Celem tego działania było ograniczenie sytuacji, w których rodzice nie wykorzystują świadczenia zgodnie z jego przeznaczeniem i dopilnowanie, aby środki rzeczywiście trafiały do dzieci i pokrywały wydatki związane z jego wychowaniem, np. edukacją.  Przez to, że proces został zmieniony, obecnie trudniej jest ustalić który z rodziców powinien wnioskować o zasiłek, żeby Familienkasse nie miał wątpliwości co do słuszności jego wypłacania.

Obecnie warunkiem wnioskowania o Kindergeld w sytuacjach gdy rodzice są po rozwodzie, jest prowadzenie gospodarstwa domowego, w którym przebywają dzieci. Oznacza to, że jeśli podczas rozwodu sąd przyznał opiekę matce, a na ojca nałożył alimenty i dzieci są zameldowane z matką w Polsce to ona powinna być wnioskodawcą o Kindergeld, nawet w sytuacjach gdy nie pracowała na terenie Niemiec. Warto pamiętać, że w takiej sytuacji wniosek nadal powinien być podpisany przez obydwoje rodziców i nie ma konieczności przedstawiania dodatkowych dokumentów poza unijnym aktem małżeństwa z datą rozwodu.

Choć zmiany w procesie przyznawania świadczenia się zmieniły, nie jest to powód do niepokoju – nasi Specjaliści nadal są w stanie sprawnie poprowadzić sprawę, co umożliwia przyznanie świadczeń dla naszych Klientów w stosunkowo krótkim czasie. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu jesteśmy w stanie w oparciu o sytuację danej rodziny przygotować wniosek tak, żeby zawierał dokładne informacje potrzebne Familienkasse. Pozwala to uniknąć sytuacji, w których urząd przesyła dodatkowe prośby o uzupełnienie dokumentacji i informacji, które potrafią znacznie przedłużyć czas oczekiwania na decyzję.